George Steiner: ''Αντιγόνες''/Αntigones-διαθεματική προσέγγιση

Αντιγόνη/Χέγκελ-Διαθεματική προσέγγιση

            Η ερμηνεία τού Χέγκελ εδράζεται στη διαλεκτική κίνηση τής Ιδέας ,τού Πνεύματος, πράγμα απόλυτα κατανοητό ,καθώς στην Αντιγόνη ενυπάρχουν οι κύριες σταθερές, εγγενείς στην ανθρώπινη κατάσταση συγκρούσεις: η αναμέτρηση μεταξύ ανδρών και γυναικών, ηλικιωμένων και νέων, κοινωνίας και ατόμου, ζωντανών και νεκρών, ανθρώπων και θεών. Οι συγκρούσεις αυτές δεν είναι διαπραγματεύσιμες, επειδή αποτελούν βασικά στοιχεία αυτοπροσδιορισμού και αλληλοπροσδιορισμού (όπου συνειδητοποιώ το ΄΄εγώ΄΄ μου  μέσα από την αγωνιστική, πολεμική  αντιμετώπιση τής ΄ετερότητας΄, τού΄ άλλου΄) .

-Κατά τον Χέγκελ η κεντρική σύγκρουση αυτού τού έργου γίνεται αντιληπτή ως σύγκρουση ανάμεσα στα αρχαϊκά οικογενειακά έθιμα και τους αρχαϊκούς κώδικες ευαισθησίας, από τη μία μεριά, και στη νέα δημόσια ορθολογικότητα της περίκλειας στιγμής, από την άλλη. Η επικράτεια της οικογένειας  και η επικράτεια της πόλεως βρίσκονται σε ευθεία αντιπαράθεση στο σοφόκλειο αυτό έργο.

-Στον ΄΄υπερβατισμό΄΄ τής Αντιγόνης αντιτίθεται  ο κοσμικός ΄΄διαφωτισμός΄΄ τού Κρέοντα. Στην πραγματικότητα , ο Κρέοντας και η Αντιγόνη είναι βαθιά όμοιοι. Όμως, ο καθένας τους αντιπροσωπεύει μία διαφορετική ηθική δύναμη(eine sittliche Macht)και εμμένει στην τήρηση του νόμου και του δικαίου που πρεσβεύει. Ο νόμος των χθόνιων θεοτήτων συγκρούεται με το κρατικό δίκαιο(Recht des Staats).

-Και οι δύο έχουν δίκιο ,αλλά και οι δύο έχουν άδικο , επειδή είναι μονομερείς. Γι αυτό  και η στενή συνάφεια, σε εύρος και χαρακτήρα, των καταστροφών που υφίστανται  διαδοχικά.

-Η πράξη τής Αντιγόνης είναι ό τι ιερότερο μπορεί να επιτελέσει μία γυναίκα. Είναι όμως και ένα έγκλημα κατά του κράτους.

Το διάταγμα του Κρέοντα αποτελεί πολιτική τιμωρία -κατά την Αντιγόνη είναι  οντολογικό έγκλημα. Η ιδιαιτερότητα του Είναι του Πολυνείκη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί από την πολιτική του δράση(το Sein από το Tun ).O θάνατος είναι η επάνοδος της πράξης στο Είναι.

-H διαλεκτική τής σύγκρουσης στο έργο αποκρυσταλλώνεται ανάμεσα στο καθόλου και το καθ΄ έκαστον, ανάμεσα στη σφαίρα τής γυναικείας εστίας και στην ανδρική αγορά , στην πόλωση τής ηθικής υπόστασης γύρω από εγκόσμιες και υπερβατικές αξίες.

*Ο Σοφοκλής έχει, ο ίδιος, οξύτατη επίγνωση της αναπόσβεστης αυθεντίας και ιερότητας του σκοτεινού στοιχείου μέσα στον άνθρωπο…

                                                                                               

.

                                                                                  επιμέλεια κειμένου:Μπέγκου Ι.